حجت‌الاسلام سعید صلح میرزایی در نشست «نقش فعالان فرهنگی در حوزه جهاد تبیین» که ۲۳ اردیبهشت ماه در غرفه انتشارات انقلاب اسلامی  در نمایشگاه کتاب برگزار شد، در پاسخ به چیستی معنی جهاد تبیین گفت: جهاد تبیین قدمتی چندین هزار ساله در تاریخ بشر دارد. روش حکمرانی و جامعه‌سازی در جبهه حق که رؤسای آن انبیا(ع) بوده‌اند، همیشه تبیین بوده است. روش تبیین این‌ها همیشه دشمنانی داشته و حتی گاهی در حد لااله‌الاالله دشمن ایجاد می‌شده. جبهه حق از حضرت نوح(ع) تا زمان ما همیشه معارضانی داشته؛ چون آنچه در شریعت آمده، محدودکننده قدرت و ثروت بعضی است. به همین دلیل، این تبیین و روشنگری که خطر ایجاد می‌کرده، برایش از کلمه «جهاد» استفاده می‌شده است. پس قدمت این معنا به هزاران سال پیش برمی‌گردد.
وی افزود: رهبر انقلاب معتقدند حرکت امام جهاد تبیین بوده است؛ وگرنه چه دلیلی داشته که امام تبعید شود؟ امام هیچ ‌وقت اقدام مسلحانه و نظامی نداشت. اگر کاری کرد، همه در قالب تبیین بود. رهبر در خاطرات خود می‌گویند: «نهضت با جهاد تبیین شروع شد». در میدان جهاد تبیین، هیچ‌ گاه اولیا و انبیا و پیروان ایشان از این خط خارج نشده‌اند. جهاد تبیین هیچ‌ گاه تمام نمی‌شود و خط انقلاب است و ادامه دارد.

جهاد تبیین، امری عمومی است
صلح‌میرزایی با بیان اینکه سرمایه هر حکومتی مردمش است، ادامه داد: رویکرد غربی که انسان را مثل حیوان دوپا می‌بیند، از باب منافع مادی این تصور را دارد. رویکرد اسلام این است که مردم را واقعاً مؤثر می‌داند و می‌خواهد آن‌ها به میدان عمل بیایند. این نکته بحث تبیین را همیشه پررنگ می‌کند. در مقابل، دشمن سعی می‌کند مردم را به گونه‌های مختلف از انقلاب جدا کند که رهبر به آن جنگ نرم گفتند. این جریان تبیین همیشه بوده و رهبر همیشه بر آن تأکید کرده‌اند.

بیانات کتاب «جهاد تبیین» هم مربوط به قبل است. اما تفاوت الان از دو جهت است. تحریف، به دلیل نزدیک شدن دشمن به فضاهای خصوصی جوانان ما به شدت افزایش پیدا کرده است. کرونا هم مسئله را تشدید کرد؛ چون بیشتر وقت‌ جوانان در فضای مجازی گذشت. دشمن از این طریق وارد خلوت‌های ما شد. 
صلح میرزایی گفت: تا پیش از مهر ۱۴۰۰، رهبر فرمان و درخواست تبیین را از نخبگان داشتند. اما مهر ۱۴۰۰ به بعد، برای نخستین بار رهبر همه مردم را به این کار دعوت کردند؛ چون الان ما به تعداد کاربران فضای مجازی رسانه داریم. رهبر خطاب را عمومی کردند؛ چون همه دیگر می‌توانند مفید باشند.

جهاد تبیین، جهاد از بین ‌بردن غبار تحریف و آشفتگی ذهنی است. در همین مسئله اصلاح قیمت‌ها و یارانه‌ها، بیشتر مردم از آینده اضطراب دارند. این استرس کار و فرصت کار را از انسان می‌گیرد. ترس از آینده نامعلوم موجب می‌شود کارهایی کنند که بعداً پشیمان شوند؛ مثل هجوم به کالا و احتکار خانگی که ثمره تشویش ذهنی است. الان همه می‌توانند مؤثر باشند و همدیگر را به صبر دعوت کنند. این مؤثر بودن همه و شدت حمله از سوی دشمن سبب شده رهبر به جهاد تبیین تأکید کنند.

لازمه پیروزی استقامت است
حجت‌الاسلام صلح‌میرزایی اذعان کرد: از مهر تا اوایل بهمن این پیام جدی گرفته نشد. من به عنوان کسی که به سازمان‌ها مراجعه و با مدیران صحبت کردم، تصورم از جبهه انقلاب این بود که بیان ایشان خاص و جدی و فریضه فوری نبوده است. در ۶ماه بعد، ایشان ۶‌بار تأکید و همه حس کردند که باید انجام وظیفه کنند. اگر این فرمان رهبر نبود، این مقدار تولیدات و ورود افراد مختلف به حوزه تأثیرگذاری انجام نمی‌شد. خیلی از دوستان که جهاد تبیین را رها کرده بودند، به زمینه بازگشتند. هنوز این شعله گرم است. بچه‌های انقلاب اکنون می‌دانند خط، هدف و وظیفه دارند. این فرمان نشاطی هم به مجموعه جبهه انقلاب داد. 
ایشان با اشاره به اینکه قرآن می‌فرماید لازمه پیروزی استقامت است، بیان کرد: رهبر هم بارها بر این موضوع تأکید و ایستادگی کرده‌اند. ما هم لازم است گاهی چندین بار محتوایی را بیان و تکرار کنیم تا تأثیرش را بگذارد. باید بدانیم مشکلات مختلف جامعه حتماً با جهاد تبیین در آن عرصه حل خواهد شد.

نقشه راه در جهاد تبیین است
گردآورنده کتاب «جهاد تبیین» گفت: گام نخست حرکت در مسیر جهاد تبیین این است که بر موانع عملیات غلبه کنیم. خیلی از ما از سر ترس جهاد تبیین نمی‌کنیم. می‌ترسیم این جهاد محبوبیتمان را کم کند. از بحث با دوستان و فامیل می‌ترسیم. این موضوع با انزوا هم رابطه دارد. اندیشمندانی هستند که با فضای جامعه و مجازی قهرند و نمی‌دانند دارد چه اتفاقاتی می‌افتد. پس دغدغه پیدا نمی‌کنند. باید این‌ها را از انزوا خارج کرد. 
گام دوم اطلاعات عملیات است. ما نیاز به این اطلاعات داریم. باید صحنه، نقشه و دشمن را بشناسیم. باید دست‌های دشمن را پیدا کنیم. اگر موضع را خوب نشناسیم، مثل رزمنده‌ای که از خواب بلند می‌شود، با توجه به شناختی که دیروز از میدان جنگ داشته، می‌جنگد. 
گام سوم امکان‌سنجی از خود است. خیلی وقت‌ها نوجوانان می‌خواهند وارد جهاد تبیین شوند. یا دانشجویان می‌گویند ما یقین داریم نمی‌توانیم هیچ‌ کاری برای این جهاد انجام دهیم. باید امکان‌سنجی کرد تا اگر توان قانع کردن افراد را نداریم، وارد کار نشویم. باید برای این جهاد کسب مهارت کنیم. مثلاً باید اول اسلام ناب را بشناسیم. دوم اینکه باید سواد رسانه‌ای را تقویت کنیم. الان فضای مجازی پر از جنس‌های تقلبی است. این موجب می‌شود که تفکر از ما گرفته شود.

سوم اینکه باید شیوه‌های اقناع‌سازی را بیاموزیم. چهارم اینکه باید روش‌های بحث و جدل را بیاموزیم تا بتوانیم از موضوع دفاع کنیم. مرحله بعدی هم مهارت کار تشکیلاتی است. جهاد تبیین اگر فردی انجام شود، در درازمدت ما را خسته و دلسرد می‌کند. باید شبکه دست‌کم چندنفره‌ای داشته باشیم و این را شبکه‌ای پیگیری کنیم. این نیاز به مهارت دارد.
صلح میرزایی ابراز کرد: عملیات تبیینی لوازم و الزاماتی هم دارد. نقشه راه را هم باید در جهاد تبیین دنبال کنیم. خط اول همان چیزی است که بیشتر مجموعه‌های فرهنگی دارند روی آن کار می‌کنند که مقابله با تحریف است. من به آن می‌گویم جهاد تبیینِ درمانی. در مقابل این هم نوع دیگری از جهاد تبیین است که تعمیقی و ایمنی‌بخش است.

بهترین راه تعمیق معارف اسلام ناب؛ نشر اندیشه‌های رهبر و امام است. در این مدتی که بحث جهاد تبیین مطرح شده، نزدیک به ۵۰-۴۰هزار کیلومتر در کشور مسیر طی کرده و با افراد مختلفی صحبت کرده‌ام. به شدت درباره تفکر امامین انقلاب در ذهن نیروهای انقلاب خلأ وجود دارد. بسیاری از آثار را نخوانده‌اند. بیانات امروز را کامل گوش نمی‌دهند. باید آرایش جدیدی برای انتقال معارف انقلاب ایجاد شود. این جهاد تبیینی تعمیقی است. این موجب واکسینه شدن اذهان در برابر شبهه‌ها می‌شود.

خلأ تبلیغ داریم
صلح میرزایی جهاد فعالانه را این طور معنا کرد: اول جهاد تبیین تعمیقی و واکسینه کردن پیش از دریافت شبهه‌ها و دوم اینکه جهاد تبیین تهاجمی که قاعدتاً پس از قدرتمندی ما در درمان و تعمیق است. جبهه فرهنگی باید نخبگان را به خط کند تا بتوانند در قسمت تهاجم عمل کنند. افراد ضعیف نمی‌توانند در این قسمت کاری انجام بدهند. ناشران انقلاب اسلامی در این مدت تلاش کرده‌اند تا آن روی سکه دشمن را نشان دهند. ولی معمولاً این در حیطه داخلی بوده و مصرف مخاطب داخلی. اگر قرار است تبدیل به چالش شود، باید هنر به کمک بیاید. ارتباطات بین‌المللی نیاز است. نامه رهبر به جوانان غربی خوب پشتیبانی نشد. باید خارج از ایران بدنه نخبگان بسازیم. ارتباط با بدنه تحت حکومت این مجموعه‌ها می‌تواند موجب ایجاد پرسش‌هایی برایشان شود که این تأثیرگذار است. رهبر هم با بدنه جوانان غربی و آمریکای شمالی مرتبط شدند. این خط باید ادامه یابد تا جهاد هجومی اتفاق بیفتد.

خلأ سیر مطالعاتی و مشاوره کتاب داریم
حجت‌الاسلام صلح‌میرزایی درباره اثرگذاری مبلغان و نویسندگان بیان کرد: نخستین قدم ایجاد یک شبکه است که این شبکه ایجاد شده؛ ولی باید فعال‌تر باشد. رقابت بین ناشران انقلابی خیلی شدید است و هم‌افزایی کمتر انجام می‌شود. بیشتر پروژه‌ها را پنهان می‌کنند و اصرار دارند موضوعشان فقط برای خودشان باشد. باید کمی جهاد کنند به این معنا که وقتی منافعشان در میان است، باید با هم مشترک بشوند و بارهای زمین ‌مانده را بردارند. 
کتاب‌های خیلی خوبی تولید شده که باید آن‌ها را توزیع کرد. ما اکنون در بعضی از سامانه‌های توزیع، دچار تحریم کتاب‌های خوب هستیم. این شبکه‌های توزیع باید با همت ناشران و مجمع ناشران تقویت شود. در شهرستان‌های مختلف کتاب‌های مهم و اثرگذار وجود ندارد. باید کاری کرد که هر کس در هر جای کشور است، بتواند به کتاب‌ها دسترسی یابد. شبکه ناشران انقلابی این کار را پیشتر کرده بود؛ ولی الان این کار تبلیغ نمی‌شود که همه بفهمند. ما خلأ سیر مطالعاتی و مشاوره کتاب داریم. مجموعه‌ای در سازمان فرهنگی هنری شهرداری بخش کتابخانه‌ها مشاوره کتاب را فعال کرده‌اند. خلأ تبلیغ داریم؛ کتاب‌ها چاپ می‌شوند ولی کسی باخبر نمی‌شود. سیرهای مطالعاتی باید بارگذاری بشوند. مروجان و کتابدانان با اولویت اندیشه‌های امامین انقلاب باید تربیت شوند. همچنین باید به فهم کتاب‌ها کمک کرد. نیاز به حل پرسش‌ها در بعضی محتواها داریم.